Dit is de eerste algemene staking in Portugal sinds 22 jaar en dat alleen zou wat licht moeten laten schijnen op de sociale situatie in dit land. In feite is het niveau van sociale conflicten in Portugal nogal laag en het aantal stakingen is gedurende de afgelopen dertig jaar gedaald, ondanks de voortdurend verslechterende situatie van de Portugese arbeidersklasse. Het aantal leden van vakbonden neigt er ook toe te dalen, aangezien de twee grote Portugese, door partijen beheerste vakbonden meer dienen om conflicten te kalmeren dan om tegen uitbuiting te strijden, en dat is niet onopgemerkt gebleven.
De Portugese maatschappij heeft gedurende de afgelopen halve eeuw aanzienlijke veranderingen meegemaakt, van een snelle industrialisatie vanaf de jaren ’60, grotendeels gevoed door de toevoer van buitenlands kapitaal, van waaruit een meer strijdbare en georganiseerde arbeidersklasse kon ontstaan, tot een net zo snelle de-industrialisatie, aangezien goedkopere bronnen van arbeidskracht konden worden gevonden in Oost Europa en Azie.
De Portugese economie wordt nu overheerst door kleine, inefficiente service bedrijven, waarin arbeiders meer van elkaar geisoleerd zijn geraakt, minder tradities van strijd hebben, over het algemeen op basis van precaire voorwaarden werken, en worden betaald met de ellendige lonen die het voor zulke bedrijven mogelijk maken te overleven. Het hele systeem is gedurende de afgelopen 10 jaar in een acute situatie van crisis geweest en arbeiders zijn diens eerste slachtoffers geweest.
Nadat links in de jaren ’70 zo hard heeft gestreden om arbeiders te demobiliseren, toen de val van de Caetano dictatuur werd gevolgd door een periode van massale arbeidersklasse directe actie die we PREC plegen te noemen, begint links zich de gevolgen te realiseren van het te succesvol zijn geweest, aangezien er geen links over is om te strijden voor de overblijfselen van de verzorgingsstaat die de voordurende gewelddadige aanval van de bourgeoisie hebben overleefd, maar het opnieuw mobiliseren van de massa’s en het beginnen van een echte strijd is voor hen te gevaarlijk, aangezien ze bang zijn dat de dingen gemakkelijk uit hun handen kunnen raken. Vandaar dat hun strijd altijd wordt uitgevoerd op een bewust beperkte en ineffectieve wijze. Zoals stakingen van een dag. Deze keer sloot de socialistische UGT vakbond zich aan bij de staking, hoewel ze aanvoelen dat er niet veel te doen is, aangezien hun partij al in de regering zit, en eenvoudigweg de bedoeling heeft de staat om iets te smeken, dus al de noodzakelijke “opofferingen” die de internationale financiële instellingen er van moeten weerhouden te speculeren tegen de Portugese schulden worden niet exclusief op de schouders van de Portugese arbeidersklasse gezet. Het is niet eens noodzakelijk te zeggen dat hun stem de hoogte van de ministeriele kabinetten niet zal bereiken, zelfs niet die van Helena Andre, de huidige minister van de Arbeid en voormalig UGT bureaucraat, die nu de taak heeft met de ondankbare plicht van het twisten met haar voormalige kameraden over aantallen stakers. Wat de andere vakbond betreft, de communistische CGTP, die heeft de bedoeling te profiteren van ontevredenheid onder het volk en maakt een echo van de leuzen van de Communistische Partij, want de dag van de presidentsverkiezingen nadert en de PCP heeft een eigen kandidaat, ter verdediging van “nationale productie”. Het is onnodig te zeggen dat dit ze weinig zal opleveren. Mensen hebben ze te vaak in actie gezien om in ze te blijven geloven.
Aangezien er volop redenen voor ontevredenheid zijn en mensen wat willen doen zou deze staking in feite groter zijn dan de vorige, in 1988. Gedurende een dag was er geen metro in Lissabon, noch boten van de Zuidoever van de Tagus naar Lissabon. De meeste busdiensten en treindiensten stonden ook stil. Alle Portugese havens werden gesloten en vluchten naar en van Portugese luchthavens moesten worden geannuleerd, tot ongenoegen van de regering, die de luchthaven arbeiders onder druk had gezet om niet te staken. De scholen werden in het algemeen gesloten, evenals de meeste openbare dienstverlening, ondanks de druk van hun besturen om ze open te houden. In de textielindustrie, waarin vakbonden enige invloed hadden, was het aantal stakers kleiner, maar het kroonjuweel van de Portugese industrie, de Frans-Duitse auto fabriek Auto Europa, sloot zich aan bij de staking en zette de productie gedurende een dag stil. Zelfs zo’n persoon als de bedrijfsleven vriendelijke Antonio Chora, aangesloten bij het Linkse Blok en het hoofd van de arbeiders commissie, voelde aan dat hij zich moest aansluiten. De dienstensector, waarin precaire arbeid gebruikelijk is, was de minst getroffen sector. De meeste winkels en supermarkten bleven open, en slechts het gebrek aan transport zou iets doen om klanten van hen weg te houden. Het is onnodig te zeggen dat de meeste, zo niet alle, call centers open bleven en normaal functioneerden. We zouden bij sommigen van hen een kort bezoek moeten afleggen.
Zelfs als de staking groot was, zijn de aantallen die werden genoemd door CGTP en onmiddellijk gevolgd door de Communistische Partij – deelname van 3 miljoen arbeiders – een flinke overdrijving. In Portugal, waar de actieve bevolking uit weinig meer dan vijf miljoen mensen bestaat, werken twee van de vijf arbeiders op basis van een tijdelijk contract, en aan dat aantal moet je nog een aantal van een miljoen zogenaamde onafhankelijke arbeiders toevoegen. Ze konden zich niet bij de staking aansluiten, vanwege de angst dat ze hun baan op het spel zetten, zelfs als ze meer dan genoeg redenen hebben om te protesteren.
Acties in Lissabon
We moeten zeggen dat de ontvangst van onze acties, zowel voor als tijdens de staking, nogal goed was. We gaven een speciaal bulletin uit dat was gewijd aan de Algemene Staking en verspreidden het in de week voor de staking. De meeste mensen leken geïnteresseerd, en sommigen vroegen ons zelfs om extra exemplaren om zelf te verspreiden.
Op de dag van de staking organiseerden we een informatief piket, samen met andere anarchistische kameraden. Tijdens de ochtend liepen we door Lissabon om ons Algemene Staking bulletin en andere pamfletten uit te delen. We gingen verschillende winkels, restaurants, supermarkten en winkelcentra die open waren binnen, waarbij we onze propaganda aan de arbeiders gaven. Veel van deze arbeiders waren nogal blij om de pamfletten te ontvangen en vertelden ons dat ze niet aan de staking mee konden doen, omdat ze dan zouden worden ontslagen. We bezochten enkele call centers, waar we onze teksten door middel van een luidspreker voorlazen en opriepen tot deelname aan de anti-kapitalistische demonstratie in de middag.
Na de lunch gingen we verder met het uitdelen van pamfletten en het oproepen tot deelname aan de demonstratie, helemaal naar Camoes Plein, waar die zou beginnen.
Verschillende anti-kapitalistische en anti-autoritaire collectieven hadden opgeroepen tot een anti-kapitalistische demonstratie om 3 uur op het Camoes Plein (in het centrum van Lissabon), met het thema “Voor blokkade en sabotage – de staking stopt hier niet”. Dit was de enige demonstratie op de dag van de Algemene Staking in Lissabon. Er waren ongeveer 200 mensen toen we naar het Camoes Plein gingen, maar de demonstratie zou uitgroeien tot een massa van 1000-1500 mensen die leuzen riepen als “A…., Anti…., Anti-Capitalista”, “Het volk, verenigd, heeft geen partij nodig”, “Sociale oorlog tegen het Kapitaal” of “Sabotage, Wilde Staking”, waarbij we door het centrum van Lissabon liepen. We sloten ons aan met rood-zwarte vlaggen en een spandoek met de tekst “Tegen kapitalistische uitbuiting! Voor sociale gelijkheid! Verenigd en zelf-georganiseerd zullen we ze de ‘crisis’ tonen!”, waarbij we het kleine aantal pamfletten uitdeelden dat we nog over hadden.
Na de demonstratie kraakten wat mensen een leeg gebouw, dat “Huis van de Staker” werd genoemd, waarbij een gratis maaltijd werd gegeven aan alle mensen die er kwamen. Dit kraakpand werd de dag erna door de politie ontruimd.
Acties in Oporto
Tijdens de ochtend van de algemene staking gingen we door de oude en verarmde buurten van Oporto, met vlaggen, drums, en een rood-zwart spandoek met de tekst “Verenigd en zelf-georganiseerd, zullen we ZE de ‘crisis’ tonen!”, met kameraden van het anarchistische collectief Hipatia. We deelden pamfletten uit en lazen ze op verschillende plekken met een luidspreker voor, waarbij we mensen opriepen de straat op te gaan, naar het centrale plein, waar een bijeenkomst die door de officiële vakbonden was georganiseerd ’s middags zou plaatsvinden. We riepen ook leuzen als “Niet snijden in sociale rechten en arbeiders rechten!”, “Tegen honger en armoede, bezuinig op de rijken!”, “Het veranderen van de vliegen is niet genoeg, we moeten alle rotzooi schoonmaken!”, “Tegen de staat en het kapitaal – sociaal verzet en sociale revolutie!”. Mensen ontvingen onze pamfletten uit nieuwsgierigheid, maar de meesten van hen bleven thuis en sloten zich niet bij ons aan.
In de middag, met een grotere groep, gingen we naast het Sao Bento spoorweg station staan. Ondertussen hielden de officiële vakbonden dichtbij een persconferentie. We begonnen wat liedjes te zingen, zoals een Portugese versie van het oude CNT lied “A la Huelga” (“Naar de Staking”), “De Internationale” en anderen, en stopten om wat artikelen uit ons speciaal Algemene Staking bulletin voor te lezen en te spreken over de behoefte aan zelf-organisatie tegen de bazen, de staat en de “crisis”. Meer mensen sloten zich bij ons aan en na afloop gingen we naar het centrale plein van de stad, Praca da Liberdade, waar we doorgingen met het voorlezen van onze anarcho-syndicalistische propaganda en zingen, waarbij de mensen daar zich bij ons aan sloten.
We merkten op dat de meeste mensen die ons benaderden leden van de Communistische Partij waren, of sympathisanten, maar ze leken nieuwsgierig naar ons en toonden zelfs enige sympathie. Dus besloten we daar een kleine volksvergadering te houden, waarbij iedereen werd uitgenodigd de luidspreker te gebruiken en te spreken over hun redenen om in opstand te komen tegen de huidige situatie en aansluiting bij de Algemene Staking. Toen begonnen wat mensen, waarvan we aannamen dat het leden van de Communistische Partij waren, hun eigen luidspreker te gebruiken, maar we gingen een grappige dialoog met ze aan, een soort van “theater van de onderdrukten”. Ze raakten een beetje in de war en verlieten het plein.
Al die tijd zagen we geen smerissen of “officiële” vakbondsleiders op dit plein. Zelfs de verwachte gebruikelijke demonstratie vond niet plaats. Natuurlijk was dit niet een echte Algemene Staking, maar het was een duidelijke demonstratie van wantrouwen tegenover de regering, de staat, de bazen en managers die de “crisis” proberen op te lossen, waarbij ze er op aandringen dat wij er financieel voor opdraaien.
Associacao Internacional dos Trabalhadores,
Seccao Portuguesa – AIT-SP
Seccao Portuguesa – AIT-SP
Lissabon, 14 december 2010
http://internationalworkersassociation.blogspot.com/2010/12/een-verslag-van-de-portugese-algemene.html
http://internationalworkersassociation.blogspot.com/2010/12/een-verslag-van-de-portugese-algemene.html
